زنان در طول تاریخ حیات انسان ، تأثیر بسیار شگرفی در تمام زمینه‌های خانوادگی از جمله اقتصادی، آموزشی، تربیتی، اعتقادات و باورهای دینی، آرامش روحی و روانی اعضای خانواده، انتقال میراث فرهنگی و… داشته‌اند و موفقیت خانواده، همسر و فرزندان در گرو مدیریت صحیح و هوشمندانه زن خانواده است..

فریده شریفی :
امروز چه غذایی برای افراد خانواده‌ام تهیه کنم که مناسب‌تر باشد؟ از کجا خرید کنم که قیمت‌های مناسب‌تری داشته باشد؟ قبض آب- برق- تلفن- شارژ ساختمان و… را چگونه پرداخت کنم که تا آخر ماه کسری بودجه نداشته باشم و بودجه خانواده را تنظیم کنم؟!…
این پرسش‌ها و سؤالات مشابه ذهن تمام خانم‌های خانه‌دار و یا شاغل را به خود مشغول می‌کند و تمام تلاششان بر این است که با توجه به درآمد خانواده به‌گونه‌ای دخل و خرج خود را تنظیم کنند که نه تنها در آخر ماه کم و کسری نداشته باشند بلکه مقداری هم به دلیل حوادث پیش‌بینی نشده پس‌انداز داشته باشند.
آری شرایط اقتصادی بسیار سخت شده است و گرانی اقلام و کالاهای اساسی به ویژه با نزدیک شدن به روزهای پایانی سال و آمدن نوروز باعث شده بسیاری از خانواده‌ها در تب و تاب مشکلات اقتصادی باشند تا از این چرخه سهمگین اقتصادی به سلامت بیرون بیایند و ضمن داشتن مدیریت کارآمد و آگاهانه، روزهای آرام و بدون دغدغه‌ای برای خانواده خود رقم بزنند.
مدیریت اقتصادی منزل و آگاهی از فوت‌ و‌ فن‌های دخل و خرج کار هر کسی نیست و ذهنی پویا و استعدادی درخشان می‌خواهد که ضمن نظم دادن به سامان خانواده روابط مناسب و متعادلی ایجاد کند چرا که اگر نظم اقتصادی خانواده به هم بخورد و هرج و مرجی در آن صورت گیرد همه اعضای خانواده به زحمت می‌افتند و آسایش و آرامش خود را از دست خواهند داد.
رشد خانواده مساوی با رشد اقتصادی
مرد سرپرست خانواده و نگهبان اعضای خانواده در برابر مشکلات مختلف است و زن نیز سرپرست و نگهبان اعضای خانواده و مسئول حفظ آسایش و آرامش همسر و فرزندان خود است. اقتدار زن نشان‌دهنده اقتدار مرد است و هر قدر که زنان در خانه مدیر خوبی باشند مدیران لایق و کارآمدی به جامعه تحویل خواهند داد.
دکتر « امان‌الله قرائی‌مقدم » جامعه‌ شناس و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی درباره نقش زنان در مدیریت اقتصادی منزل می‌گوید: «زنان در طول تاریخ حیات انسان، تأثیر بسیار شگرفی در تمام زمینه‌های خانوادگی از جمله اقتصادی، آموزشی، تربیتی، اعتقادات و باورهای دینی، آرامش روحی و روانی اعضای خانواده، انتقال میراث فرهنگی و… داشته‌اند و موفقیت خانواده، همسر و فرزندان در گرو مدیریت صحیح و هوشمندانه زن خانواده است.»
وی اضافه می‌کند: « اصولاً اقتصاد جامعه به اقتصاد خانواده و فعالیت‌های زن و شوهر بستگی دارد ، اقتصاد جامعه وابسته به تجرد گرایی نیست که متأسفانه به دلیل کمبود امکانات و مشکلات اقتصادی و غیره درحال افزایش است. بلکه بسته به فعالیت‌های اقتصادی زوجین دارد. در جامعه‌ای که تجردگرایی درحال رشد است اقتصاد رشد نمی‌کند ، البته باید میان خانواده و خانوار تفاوت قائل شد. خانوار ممکن است از یک فرد تشکیل شود یا چند دانشجو که با یکدیگر زندگی می‌کنند، اما خانواده از زن و شوهر تشکیل می‌شود و در این میان رشد اقتصادی جامعه بستگی به خانواده‌ها دارد، نه خانوارها. به همین دلیل مدیریت زنان در منازل بسیار پراهمیت است چرا که مرد موفق در بیرون از منزل را زن موفق در خانه هدایت می‌کند. وقتی مرد می‌بیند که در خانه آرامش دارد و خیالش از همه چیز راحت است با اشتیاق و انگیزه بیشتری کار می‌کند بنابراین مدیریت زنان در منازل کارایی مدیریت مردان در بیرون از خانه را افزایش می‌دهد.»
این جامعه‌ شناس و استاد دانشگاه تأکید می‌کند : «زنان در چرخه تولید و اشتغال نقش مؤثری دارند و تولیدکننده محسوب می‌شوند در استان گیلان ، مازندران ، اصفهان ، سیستان و بلوچستان ، خراسان ، ایلام ، کاشان و هر نقطه از کشور که مشاهده می‌کنیم می‌بینیم که زنان تولیدکننده هستند، برنج می‌کارند، درو می‌کنند، چای می‌کارند، گندم، انواع محصولات کشاورزی می‌کارند ، قالی می‌بافند ، صنایع دستی تولید می‌کنند و مردان این محصولات را به فروش می‌رسانند بنابراین حتی زنانی که شاغل نیستند و در ادارات دولتی، خصوصی یا نهادهای دیگر کار نمی‌کنند در خانه‌ها بیکار نیستند و به تولید و باز تولید می‌پردازند بنابراین زنان در اقتصاد خانواده‌ها و اقتصاد جامعه نقش مهمی برعهده دارند.»
وی تصریح می‌کند: «زنان نه‌ تنها به عنوان مدیران لایق و کارآمد در امور مالی و اقتصادی خانواده‌ها بلکه به عنوان مهم‌ترین عنصر تربیتی جامعه نقش مهمی در پرورش نسل آینده دارند و کانون ایجاد آرامش و آسایش در خانواده هستند.»

زنان حسابگر مدیران موفق‌خانه
یکی از مهم‌ترین اصول خانه‌داری نظم و ترتیب دادن به کارها است. خانواده به مثابه سازمانی است که باید نظم و ترتیب داشته باشد و وجود هرگونه بی‌نظمی و هرج و مرج در آن ، روابط اعضای سازمان و کارآمدی آن را به هم می‌زند. این سازمان اگر مدیریتی کارآمد آگاه و هوشمند داشته باشد می‌تواند بین اعضا تعادل ایجاد کند و همه اعضا در کنار هم به راحتی زندگی کنند و رشد و تعالی یابند ولی بی‌نظمی، ولخرجی، اسراف، بی‌توجهی به باورها و ارزش‌های اعتقادی و شانه خالی کردن از مسئولیت آفت‌هایی است که نظام خانواده را به هم می‌ریزد و با خطر فروپاشی و اضمحلال مواجه می‌سازد.
سری به یکی از میادین میوه و تره‌بار در محله «جلفا» می‌زنیم و از خانمی که مشغول انتخاب میوه به میزان اندک است علت را جویا می‌شویم. وی در پاسخ به گزارشگر کیهان می‌گوید: «معمولا خریدهای خود را به صورت روزانه یا یک روز در میان انجام می‌دهم که همیشه از میوه‌های تازه استفاده کنم و احتمال به هدر رفتن و خراب شدن میوه‌ها و سبزیجات هم وجود نداشته باشد. به همین دلیل از هر میوه یا سبزیجات مقدار کمی برمی‌دارم.»
وی اضافه می‌کند: «در شرایط اقتصادی کنونی چاره‌ای نیست جز اینکه به گونه‌ای خرج کنیم که در آخر ماه کفگیرمان به ته دیگ نخورد و از عهده دخل و خرج خانواده به خوبی برآییم.»
این خانم خانه‌دار همچنین می‌گوید: «مدیریت مالی و اقتصادی خانواده‌ها به عهده زنان خانواده است و باید با برنامه‌ریزی، حسابگری و مدیریت مناسب نظم و ترتیب را در خانواده ایجاد کنند و کارهای روزمره را آنچنان انجام دهند که جای هیچ‌گونه نگرانی و دغدغه برای اعضای خانواده وجود نداشته باشد.»

اسراف و ولخرجی را کنار بگذارید
آقایی که فروشنده میوه است در گفت‌وگوی ما مشارکت می‌کند و می‌گوید: «بعضی از خانم‌ها در انتخاب میوه و سبزیجات همانند این خانم نهایت دقت را به خرج می‌دهند و کاملا معلوم است که در منزل خود نیز از همین نظم و ترتیب برخوردارند و ما همیشه از ارائه خدمات به اینچنین بانوانی خرسند و مفتخریم چرا که باعث تسریع در وقت و امور می‌شوند و ما نیز سریع‌تر می‌توانیم به خدمت‌رسانی بپردازیم…»
یک زوج جوان هم که در همان حوالی هستند به گفت وگوی ما می‌پیوندند و می‌گویند: «ما نیز از همان ابتدای ازدواج با یکدیگر تعهد بستیم که از هرگونه اسراف و ولخرجی پرهیز کنیم و با نهایت دقت و حساسیت امور اقتصادی را پیگیری کنیم تا مشکلی در زندگی نداشته باشیم.»
همسر این آقا می‌گوید: «صرفه‌جویی و مدیریت هزینه‌های خانواده به هیچ‌ عنوان به معنای خسیس بودن و سختی کشیدن نیست بلکه به معنای اسراف نکردن و کاستن از هزینه‌های غیرضروری است. طبیعی است که همه انسان‌ها آرزوها و خواسته‌هایی دارند که برای رسیدن به آنها باید هزینه‌هایی پرداخت کنند اما با مدیریت صحیح و اقتصادی مناسب می‌توان از خیلی از هزینه‌های اضافی و غیرضروری صرف‌نظر کرد و در عین خوب زندگی کردن و لذت بردن از زندگی به فکر آینده هم بود و پس‌انداز هم داشت.»
در دنیای پر از جاذبه‌های تبلیغاتی و تجارتی امروز و در شرایطی که کالاهای لوکس و مصرفی تمامی فروشگاه ها را پر کرده‌اند اسراف نکردن و ایستادگی در مقابل وسوسه‌ها نیاز به هنرمندی و مدیریت خاصی دارد اما هیچ‌وقت برای شروع مجدد دیر نیست و از همین امروز می‌توان از نو شروع کرد و به جای ولخرجی و خرید کالاهای مصرفی و غیرضروری به اندازه و مناسب خرج کرد و قناعت و صرفه‌جویی را در سرلوحه برنامه‌های خانواده قرار داد.

مدیریت منزل از دیدگاه اسلام
خانه و خانواده از دیدگاه اسلام منزلت خاصی دارد و هر کدام از اعضای خانواده به ویژه پدر و مادر دارای مسئولیت‌ها و وظایف ویژه‌ای هستند که در پرورش نسل آینده و تربیت جامعه و ساختن یک نسل پویا و سازنده تاثیر فراوانی دارد.
«محمد ترکمن» کارشناس مسائل اقتصادی در این باره می‌گوید: «از منظر اسلام آگاهی هر کدام از زوجین به وظایف خود موجب موفقیت زندگی مشترک و ایجاد آرامش و امنیت روحی و جسمی هر کدام از اعضای خانواده خواهد شد.»
وی اضافه می‌کند:‌ «مسلما وظایف همسران بسیار خطیر و سنگین است و هر کدام به نوبه خود باید مدیریت وظایف خود را به عهده بگیرند و خانه را به محلی برای کشمکش و لجبازی و به رخ کشیدن وظایف محوله تبدیل نکنند. چرا که نتیجه مستقیم این زد و خوردها و کشمکش‌ها به خانواده لطمه می‌زند و روحیه فرزندان را آسیب‌پذیر می‌کند.»
این کارشناس اقتصادی تاکید می‌کند:‌ «از دیدگاه اسلام خانه‌داری فعالیت بی‌مزد و اجباری محسوب نمی‌شود، بلکه فعالیتی است که به انتخاب خود زن صورت می‌گیرد و در قبال آن نفقه‌ای به زن تعلق می‌گیرد مگر آنکه خود فرد از انجام امور خانه‌داری قصدی جز لطف و محبت نسبت به اعضای خانواده نداشته باشد که در این صورت هم باید مورد تکریم و قدردانی قرار بگیرد.»
وی با بیان اینکه حضور و مشارکت زنان در فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی هیچ منافاتی با خانه‌داری و امور منزل ندارد می‌گوید: «در جامعه ایرانی با توجه به زمینه‌های فرهنگی و تعالیم اسلامی، وظیفه تأمین معاش عمدتا برعهده مرد خانواده است و مسئولیت‌هایی از قبیل تهیه غذا، نظافت منزل، نگهداری از کودکان و تربیت فرزندان به عهده زن خانواده است اما زنان هم می‌توانند در کنار مسئولیت‌های خانوادگی خود به فعالیت‌های اقتصادی، اجتماعی نیز بپردازند و از دستاوردها و تجربیات خود برای مدیریت بهتر امور منزل استفاده کنند.»این کارشناس همچنین خاطرنشان می‌کند:‌ «سر و سامان دادن به امور خانواده در همه زمینه‌ها نیاز به همکاری همه اعضای خانواده دارد و اگر زن خانواده به فعالیت‌های اقتصادی و… مشغول است باید تقسیم کار صورت گیرد و بقیه اعضای خانواده هم در امور منزل همکاری کنند تا بار سنگین خانه‌داری و امور خانه و خانواده فقط به عهده زن خانواده نباشد.»
برخی از کارشناسان معتقدند که از دیدگاه اقتصادی، خانه‌داری نیز نوعی شغل و دارای ارزش مالی است زیرا به غیر از وظیفه تعلیم و تربیت، حضور زنان در خانه به معنای انجام برخی امور خدماتی است که ارزش اقتصادی دارد به همین دلیل مشارکت در امور منزل و همکاری در کارهای خانه می‌تواند بار سنگین وظایف خانه‌داری را از دوش زنان بردارد و هم وسیله‌ای برای قدردانی از زحمات آنان باشد.

منبع : کیهان